Besinlerle alınan D vitamini, bedende bulunan toplam D vitamininin yüzde 10’unu teşkil ediyor.
Yumurta sarısı, dana karaciğeri ve balık yağının bilinen en uygun D vitamini kaynakları olduğunu belirten İstanbul Gelişim Üniversitesi (İGÜ) Sıhhat Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Huri Özkarabulut, bedende bulunan D vitamininin yüzde 90’ının güneş ışınları tesiriyle ciltte sentezlendiğini söz etti.
Bedenin muhtaçlığı olan D vitaminin büyük çoğunluğu güneş ışınlarından alınıyor. Kış aylarının yaklaşmasıyla güneşli havalara veda edilen şu günlerde, kanda bulunan D vitamini seviyesine dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Huri Özkarabulut, “D vitamini yetersizliği ile birçok hastalık riski artışı ortasında irtibat bulunuyor.
Örneğin; kanser, kardiyovasküler hastalıklar, osteoartrit ve oto immün hastalıklar hatta tip-2 diyabet ve depresyon D vitamini eksikliği ile irtibatlıdır. Güneş ışınlarının kişiyi depresyondan koruduğu araştırmalarla belirlenmiştir. Güneş ışınları beyin tarafından salgılanan melatonini azaltıcı, memnunluk hormonu diye bilinen seratonini artırıcı tesir yapmaktadır” diyerek D vitamini konusunda değerle uyardı.
D vitamini seviyesi; güneş ışığına maruziyet, yaşanılan bölgenin deniz düzeyinden yüksekliği, derideki pigmentasyon yoğunluğu, yaş ve beslenme ile alınan D vitamini ölçüsüne nazaran değişim gösteriyor.
Hayat biçimi, yaş, ırk ve başka faktörler D vitamini için risk oluşturuyor.
Yapılan bir araştırmaya nazaran Amerika ve Avrupa’da 65 yaş üzeri bireylerin yüzde 40-100’ü ortasında D vitamini yetersizliği olduğunun kestirim edildiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Huri Özkarabulut, “Düşük D vitamini düzeyi ile demans ve başka bilişsel hastalıklar birlikte bulunmuştur. Yapılan klinik çalışmalarda, yaşlılar tertipli olarak güneşe maruz kalsalar da onların derilerinin D vitaminini gençlerden yüzde 75 daha az ürettiği saptanmıştır. Ayrıyeten, sayısız çalışma vitamin D eksikliği ile obezite ortasında irtibat olduğunu göstermektedir.” halinde konuştu.
Sindirim sistemi hastalığı olanlarda, örneğin; Crohn’s, çölyak ve öbür bağırsak hastalıklarında düşük D vitamini düzeyleri ile karşılaşılıyor. Bu hastalıklar, besin kaynaklarından alınan D vitamininin sıkıntı emilmesine neden oluyor.
Şayet D vitamini eksikliği varsa kas, kemik ağrıları, yorgunluk, halsizlik ve depresyon görülebildiğini belirten Dr. Özkarabulut, “Çocuklarda en bilinen belirtisi bacak eğriliği biçiminde ortaya çıkan raşitizm hastalığıdır. Yetişkinlerde ise kolay kemik kırılması ile ortaya çıkan osteomalasiadır. Standart D vitamini eksikliğinin tedavisi destek verilmesi biçimindedir. Hakikat yiyeceklerin verilmesine karşın, birçok bilim insanı besinlerle eksikliğin giderilemeyeceğini düşünmekte.” diyerek, D vitamininin fazla alındığı takdirde zehirlenmeye yol açabileceğini; uzun müddet güneşte kalmanın da deri kanseri riskini artırdığını söz etti.