Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Almanya’nın Hollanda hududuna yakın bir noktasında bulunan ve Avrupa’nın en esaslı gemi inşa tesislerinden biri olan Meyer Werft Tersanesi’nde büyük bir heyecan vardı. Bu vakte kadar farklı tiplerde yüzlerce gemi inşa eden tersane çalışanları, yolcu ve yük nakliyeciliğine trafiğine hizmet edecek olan ‘MS Viking Sally’ feribotunu bitirmiş olmanın gururunu yaşıyordu.
Norveç ve Almanya ortasındaki deniz trafiğine hizmet etmek için 1980 yılında misyona başlayan ‘MS Viking Sally’ yıllar içinde birçok kere isim değiştirdi ve farklı şirketlerde hizmet vermeye devam etti. Takvimler 1992 yılını gösterdiğinde Estonya hükümetinin de ortaklarından biri olduğu İsveç – Estonya ortak şirketi EstLine feribotu kendi filosuna katmak için çalışmalara başladı. Bu taraftaki eforlar 1993 yılında sonuçlandı ve feribot ‘MS Estonia’ ismiyle yeni rotasında seferlere başladı. Baltık Denizi’nde hizmet veren feribot, artık çalıştığı bölgenin en büyük gemilerinden biriydi.
SESLERİ TELSİZLERDEN YANKILANDI
27 Eylül 1994 günü Estonia feribotunda çalışan çalışanlar için başka günlerden farksızdı. Estonya’nın başşehri Tallinn’de bulunan feribot, yapılan hazırlıkların akabinde akşam saatlerinde yolcularını aldıktan sonra İsveç’in başşehri Stockholm’e hareket edecekti. Bir sonraki gün sabah saatlerinde İsveç’e ulaşması beklenen gemide 989 yolcu ve mürettebat bulunuyordu.
Stockholm seferine yaklaşık 15 dakika gecikmeli başlayan Estonia feribotu, yük dağılımındaki dengesizlik ve kimi teknik sebeplerden ötürü yavaşça sancak tarafına yatık biçimde limandan ayrıldı. Estonia feribotunun denize açıldığı gece, Baltık Denizi’nde hava şartları sertti ve fırtına sebebiyle dalga uzunluğu da yüksekti. Saat gece yarısını geçtikten kısa müddet sonra Estonia feribotundan bölgede bulunan öbür gemilere tehlike sinyali gönderilmeye başlandı. Feribottan yapılan acil yardım davetleri, bölgedeki öteki gemilerin ve kıyı güvenlik ünitelerinin telsizlerinde yankılanmaya başladı. Yaklaşık 50 tonluk baş vizör kilidinin şiddetli dalga tesiriyle kırılması sonucunda baş vizör geminin öbür kısmından koptu ve feribotun araç güvertesi süratle suyla dolmaya başladı. MS Estonia süratle su alıyordu ve yan yatıyordu.
28 Eylül 1994’te külliyen Baltık Denizi’nin soğuk sularına gömülen Estonia feribotu, birden fazla İsveç vatandaşı 852 şahsa mezar oldu. Birinci yardım davetinden kısa müddet sonra arama kurtarma grupları bölgeye ulaşmış olsa da hava kaidelerinin yarattığı zorluklar sebebiyle yalnızca 137 kişi kurtarılabildi.
AVRUPA’NIN EN BÜYÜK DENİZ KAZALARINDAN BİRİ
Estonia felaketi, Avrupa sularında yaşanan en büyük deniz kazalarından birisi oldu. Kazanın akabinde kurulan soruşturma grubu geminin batma sebebini baş vizör kısmının kopması sonucunda araç güvertesine su dolması olarak açıkladı. Fakat bu bir küme araştırmacıya nazaran başlarda soru işareti bırakan bir sebepti.
Estonia kazası denizcilik alanında esaslı ve kıymetli değişikliklerin yaşanmasına da sebep oldu. Mümkün kazalarda can kaybını en aza indirmeyi hedefleyen çalışmalar yapıldı. Ro-Ro yolcu gemilerinde birtakım dizayn ve idare düzenlemeleri revize edildi. Gemilerde sefer kayıt aygıtları kullanılması zarurî hale getirildi ve işçi eğitimleri ise sıklaştırıldı.
TARTIŞMALAR HİÇ BİTMEDİ
Finlandiya’ya ilişkin Uto Adası yakınlarındaki memleketler arası sularda 80 metre derinlikte bulunan Estonia’nın enkazı, kazanın yaşandığı günden bu yana vakit zaman gündeme gelmeye devam ediyor. Kazada hayatını kaybeden bireylerin yakınları, yaşanan olayla ilgili gerçeklerin gizlediğini savunuyor. Kazadan kurtulmayı başaran şahıslar de kazadan evvel gemide büyük bir patlama olduğunu hatırladıklarını söylüyor. Batığın bulunduğu bölgeye yapılacak dalışlar uzun bir denetim sürecinin akabinde sonlu halde yapılabiliyor.
Yakın vakitte MS Estonia kazasını husus alan ve batık bölgesine ait yeni manzaraların bulunduğu bir belgesel, kazayı tekrar gündeme taşıdı ve olaya ait kimi teorileri tekrar gündeme getirdi. İmgelerde geminin sancak tarafında yıllar evvel yapılan dalışlarda nedense bir türlü bulunamayan 4 metrelik delik hayli net halde görülebiliyor. Birçok kişi bu yarığın bir denizaltı darbesi yahut bir torpido sonucunda olduğunu ve kazanın bu yarık sebebiyle gerçekleştiğini düşünüyor.
Kazanın akabinde kısa müddet batık alanının dalışa yasaklanması ve akabinde Estonya, Finlandiya, İsveç ortasında imzalanan ve “soygunlarla yağmaları tedbire amaçlı” olduğu belirtilen “mezar dokunulmazlığı” mukavelesi MS Estonia kazasına ait kuşkuların hâlâ giderilememesinin en büyük sebebi.