Son periyotta birçok Kiralık Konut ilanlarında ‘Fatura dahil’ deniliyor. Birinci etapta avantaj üzere görünen bu durum kiracı aleyhine dönüşebiliyor. Kimi konut sahipleri kısa periyot kiralama yaptığı için elektrik, su ve doğalgaz aboneliğini kendi ismine koruma ederken, kimi de bu yolla tahliye ve artırım baskısı yapıyor.
Yaşanan bu sorunun dava evraklarına da husus olmaya başladığını belirten Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz, konut sahiplerinin bu yolu seçmesinin nedeninin uzun süren tahliyeler olduğunu belirtti ve şunları söyledi:
Hürriyet2in haberine nazaran; “Ev sahipleri kiracılarını tahliye etmek konusunda Borçlar Kanunu’nda sayılı haklı nedenlerden birisine sahip olmak zorunda. Dava açıldığı takdirde de dava sürecinin istinaf dahil tahminen 2-2.5 yıl sürüyor olması ‘kiracıyı daha kolay nasıl tahliye edebilirim’ niyetine yönlendirmiş durumda. Bu noktada aslında yıllardır yazlıklarda uygulanan, kısa periyodik kiralamalarda var olan bir model uzun vadeli kiralamalarda da uygulanır hale geldi.
Yazlıklarda kiracı 1-3 ay ortası kiraladığı taşınmazla ilgili olarak yazılı kira kontratı yapamamakta ve elektrik, su var ise doğalgaz üzere temel hizmetlerin aboneliklerini üzerine almamakta ve tahliye anında rastgele bir formda bir meselede çıkmamaktadır. Bunu gören mal sahipleri İstanbul yahut büyükşehirlerdeki kiralamalarda bu modeli kullanmaya başladılar. Son periyotta ilanlarda ‘elektrik, su, doğalgaz vs dahil’ halinde ilanlar görmekteyiz.
Kiracı mukavele yapmak istediğinde emlak danışmanı yahut mal sahibi yazılı kontrat yapılmadığını, kiracının abonelikleri üzerine almasını istemediğini yahut yazılı mukavele yapılsa bile bir örneğinin kiracıya verilmeyeceğini kaide koşuyor.”
Emlak müracaatlarının verdiği bilgiye nazaran, kimi konut sahipleri ‘fatura benim adıma kalsın, sen geldikçe ödeme yap’ derken, kimi de ortalama bir sarfiyat belirleyerek daha yolun başında kiraya ekliyor.
Avukat Kiraz, fatura oyunu ile neler yapıldığını şöyle anlattı:
“Mal sahibi kiracı ile olan kelamlı kira mukavelesinin yahut kiracıya örneği verilmeyen yazılı kira kontratının uzama periyodu geldiğinde, yasal artış oranı kapsamındaki artışı kabul etmediğinde, yani daha fazla artış talep ettiğinde kiracısının temel hizmetlerini kapatabilir. Kiracı yaşayabilmek için su elektrik ve doğalgaza gereksinimi olduğu için de ya bu isteği kabul ediyor ya da tahliye ederek taşınmazı boşaltıyor.
Mal sahibi kiracısının taşınmazı tahliyesini talep ettiğinde de yeniden birebir halde kiracı çıkmak istemediğinde tıpkı sistemi kullanarak taşınmazın temel hizmetlerini kapatılıp taşınmazın kullanımı engelleyebiliyor.” Pekala kiracı bu kira kontratına dayanarak bu hizmetlerin aboneliklerini kendi üzerine yapamaz mı? Kiraz şu cevabı verdi:
“İşte bu noktada ise devreye yazılı kira kontratının olmaması yahut kiracıya bir örneğinin verilmemesi, Dask poliçesi ve tapu evrakı zaruriliği devreye giriyor. Tüm bu kurumlar kiracıya abonelik hizmeti verebilmek için bu evrakların verilmesini koşul koşuyorlar. Kiracıda bu dokümanlar olmadığı için bu nedenle de abonelikler kiracı üzerine yapılamıyor. Hukukun boşluk alanlarından birisi olduğu için de rastgele bir kurum yahut mahkeme bu aboneliklerin tesisi tarafında karar da veremiyor.” Kiraz, kiralama yapan vatandaşın kesinlikle kontrat imzalaması, imzalandığı gün de örneğini alması konusunda uyardı.
Kiracılara artırım yılda bir sefer kontrat yenileme devrinde ve TÜFE 12 ortalaması ile yapılır.
Lakin haziran ayında yapılan düzenleme ile kira artışına hudut geldi. 1 Temmuz 2023’e kadar kiraya en çok yüzde 25 artırım yapılabilir.
5 yılı dolan kiracı için de konut sahibi dava açarak kiranın yine belirlenmesini talep edebilir.
Konut sahibi, kendisinin ya da bakmakla yükümlü olduğu kişinin gereksinimi varsa tahliye ister.
Eski kiracıyı bu sebeple meskenden çıkarırsa 3 yıl diğerine kiralama yapamaz. Aksi takdirde, çıkarttığı kiracıya bir yıllık kira bedelini ödemekle zorunda kalır.
Ayrıyeten 10 yıl mukavele uzama mühleti dolan kiracı için mesken sahibi münasebet göstermeden tahliye isteyebilir.