Dünyaca ünlü dergi The Economist kripto para dünyasını değerlendiren bir sayı yayınladı ve kapak resminde Escort bayan DeFi kavramına yer verdi 18 Eylül de çıkan sayının herkes kapağını konuşuyor olsa da içerisindeki yazıların önemi bir hayli büyük Tavşan Deliğine Doğru Merkeziyetsiz Finansın Vadettikleri ve Tehlikeleri ismine sahip Bayan escort olan sayı kripto ekosisteminde tartışmalara yol açtı
DeFi gücü yoğunlaştırmak yerine ayırıyor
The Economist bu sayısında merkeziyetsiz finansın gelişimini ve ortaya çıktığı ortamı ele alıyor İnsanların hayatlarının büyük bir kısmını Escort çevrim içi dünyada geçirmeye başladığı ifade edilmiş Dolayısıyla kripto devrimi dijital ekonominin mimarisini doğrudan etkiliyor Ayrıca DeFi teknolojisinin büyük bir alternatif olduğu ve yozlaşmayı önlediği belirtilmiş
DeFi nin geleneksel bankacılığın çarklarına çomak sokuyor olmasına rağmen büyük ve karmaşık altyapı faaliyetleri gerektirmeyen bir teknoloji olarak tanımlanıyor Buna paralel olarak blok zincirinin sağladığı şeffaflık ve güvenin önemi anlatılmış Merkeziyetsiz finansın geleneksel finansa kıyasla hızlı ve ucuz olmasının en azından teoride işe yaradığı belirtiliyor
Burada dikkat çeken kısımlardan bir tanesi en azından teoride kısmıdır
The Economist yazarlarının Ethereum başta olmak üzere blok zincirlerinin vadettikleri ile pratikte yaşadığı sorunların farkında olduklarını ve buna gönderme yapmak istediklerini düşünüyorum Fakat böyle bir ekonomi dergisine göre kripto dünyasına karşı tutumunun beklenenden olumlu olduğunu söyleyebiliriz
Aynı makalede merkeziyetsiz finansın normları ile dijital dünyanın etkileşiminin mühim olduğu söyleniyor İnsanların kripto paralara yüklediği değerin dolara yükledikleri değer ile benzerlik gösterdiği ifade edilmiş Fakat doların ve diğer itibari paraların devletler tarafından desteklenmesinin önem arz ettiği edildiği bir resim çizilmiş Ayrıca itibari parasız bir dünyada merkeziyetsiz finansın paniğe karşı dayanıksız olacağı anlatılmış
Avatarlar insanların çizgi film versiyonudur
Her ne kadar derginin kapağı ile merkeziyetsiz finans dünyasına değiniliyor olsa da kripto para ekosisteminde adından sıkça söz edilen NFT de es geçilmemiş Buna ek olarak metaverse dünyalar üzerinde kullanıcıların buluştuğu ve farklı bir gerçekliğe adapte olduğundan bahsedilmiş
Decentraland örneğinde gördüğümüz gibi kullanıcılar gerçek hayatta yaptıklarını metaverse adı verilen dünyalara taşıyorlar Yapılan eylemler ve paylaşılan bilgiler bu dünyalar üzerinde merkeziyetsiz bir şekilde kriptografik olarak saklanıyor Katılımcıların ortak gayesi aracıları ortadan kaldırmak ve her bir bireyin yönettiği bir sistem tasarlamak Buna paralel olarak merkeziyetsiz otonom topluluklar DAOs kuruluyor MakerDAO projesinin kurucusu Rune Christensen a göre DAO üzerinde kişilerin kim olduğundan çok ne kadar katkı sağladıklarının önemi var
DAO karar sistemlerinin merkeziyetsiz finans özelinde etkisi göz ardı edilemez bir gerçektir Kullanıcılarını dinleyen ve onları karar alma aşamasına dahil eden sistemler yeni ekonomi modelleri doğuruyor Farklı blok zincirlerinin yeni uygulamalar sunması da bu teknolojiyi anlamlı ve ezber bozan olarak tanımlamamızı sağlıyor
DeFi işlemlerinin çoğu Ethereum ağı üzerinde gerçekleşiyor ve 2021 in ikinci çeyreğinde yapılan transferlerin değeri 2 5 trilyon doları aştı Bu transferler içerisinde borç alma ve al sat gibi işlemler yer alıyor Toplam değer olarak kıyasladığımızda ise ödeme devi VISA nın aynı dönemde yaptığı transfere denk olduğunu söyleyebiliriz
Yorumlar
The Economist in bu sayısı ile ilgili değinmek istediğim bazı noktalar var Bunlardan ilki
Alice Harikalar Diyarı nda eserinden esinlenilerek tasarlanan kapak resminde metaforlar yer alıyor Bitcoin Ethereum dolar borsalar ve merkez bankalarını temsil eden madeni paralar bir geçitten aşağıya atlıyor Ayrıca aynı deliğe doğru bakan bir yılan var ve üzerinde bazı rakam ve yazılar bulunuyor Bazı yorumcular bu karakterlerin dijital cüzdan olabileceğini söylüyorlar
İkincisi ise
The Economist dergisinin büyük ölçüde küresel sermayeyi merkeziyetsiz finansa yöneltiyor oluşudur Kısaca açıklamak gerekirse ABD merkez bankası Fed in başlattığı para arzını genişletme yani para basma politikasının etkileri artarak devam ediyor Ayrıca pandemi süresince dünyanın en zengin 20 milyarderi 68 daha fazla zenginleşti Bu durum paranın takibinin daha zor olduğu merkeziyetsiz finansı kıymetli kılıyor Son olarak derginin son sayısının bir nevi DeFi açılımı mahiyetinde olduğunu düşünüyorum