ANKARA Milliyet – Anayasa Mahkemesi (AYM), sanık hakkında mahkûmiyet dışında bir karar verilecek olması durumunda “sanık duruşmada hazır bulunmasa ve sorgusu yapılmamış olsa da davanın sonuçlandırılabilmesini” sağlayan CMK 193. hususunun ikinci fıkrasını Anayasa’ya muhalif bularak iptal etti. Cürmün işlendiğinin sabit görüldüğü lakin ceza verilmesine yer olmadığına hükmedildiği durumlarda sanığın masumiyetinin ortadan kalktığını kaydeden Yüksek Mahkeme, güvenlik önlemlerine hükmedildiğinde ise sanığın yaptırıma maruz kaldığını vurguladı. Kararda “Mahkûmiyet dışındaki karar nedeniyle sanık öteki istikametlerden dezavantajlı duruma düşebilmektedir” denildi. Karar 6 ay sonra yürürlüğe girecek.
Anayasa’ya aykırılık
Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi, CMK’nın “Sanığın Duruşmada Hazır Bulunmaması” başlıklı 193. unsurunun “Sanık hakkında, toplanan kanıtlara nazaran mahkûmiyet dışında bir karar verilmesi gerektiği kanısına varılırsa, sorgusu yapılmamış olsa da dava yokluğunda bitirilebilir” halindeki ikinci fıkrasının Anayasa’ya alışılmamış olduğu kanısıyla AYM’ye başvurdu. Mahkemenin itirazını kıymetlendiren AYM, hakimin sanık hakkında mahkumiyet dışında, “ceza verilmesine yer olmadığı; davanın düşürülmesi; güvenlik önlemlerine başvurulması” üzere bir karar vereceği durumlarda sanığın sorgusunun yapılmasına gerek olmadığını içeren yasa kararının iptaline karar verdi. Herkesin savunma hakkı olduğuna işaret edilen AYM kararında, düzenlemenin adil yargılanma hakkına muhalif olduğuna hükmedildi. Kararda, yasa değişikliği için Meclis’e 6 ay mühlet tanındı.
Suçun işlendiğinin sabit görüldüğü lakin ceza verilmesine yer olmadığı kararlarına hükmedildiği durumlarda sanığın Anayasa’nın 38. hususunda öngörülen masumiyetinin ortadan kalktığını kaydeden Yüksek Mahkeme, güvenlik önlemlerine hükmedildiğinde ise sanığın, masumiyetinin ortadan kalkması dışında, ayrıyeten yaptırıma maruz kaldığı vurgulandı.
Kararın münasebetinde, “İsnat edilen fiili işlediğinin mahkemece tespit edilmesi ve sonucunda ceza verilmesine yer olmadığına ya da güvenlik önlemlerine hükmedilmesi durumunda da mahkûmiyet kararı üzere bir sonuç doğurmamakla birlikte sanığın işlediği fiilden ötürü türel olarak sorumluluğu devam edebilmektedir.
Dolayısıyla mahkeme tarafından sanığın aksiyonu yahut hatası işlediğinin tespit edildiği hallerde kurulan mahkûmiyet dışındaki karar nedeniyle sanık öteki taraflardan dezavantajlı duruma düşebilmektedir” tabirleri kullanıldı.