FUNDA ÖZSOY E.
Kıssaları ile değerli mükafatlar almış olan İmdat Avşar, yeni kıssa kitabı Güvercin Sevdası ile okurlarını selamlıyor.
Testinin içinde ne varsa dışına o sızar misali, müellifin kitapta yer alan kıssalarında, realizmin ötesinde natüralist bir bakış açısı ile kendi öğretmenlik tecrübelerinin izlerini de sürmek mümkün. Lakin ironik olduğu kadar hüzünlü detayları da kurguya döktüğü kitabında İmdat Avşar, pek çok eğitimci müellifin düştüğü tuzağa düşmemiş, didaktik bir kalem olmamış, bunun yerine gerçekleri olduğu üzere göstererek okurdan kendi tercihini yapmasını beklemiş 14 kıssa boyunca.
BİR ÇOCUĞUN GÖZÜNDEN
Kitabın birinci kıssası olan “Kafa Kâğıdı” devlet ile vatandaş ortasındaki bağlantıya değinmesi açısından kıymetli. Üstelik bunu, bir çocuğun gözünden yapıyor. Çünkü çocukluk, hiç tükenmeyecek olan bilinçaltının tarlası üzeredir. İşte bu öyküde, vatandaştan öte, her an azarlanmaya hazır bir evlat muamelesi gören insanın huzursuz iç dünyasını, o tarlaya atılan tohumun yeşermesi üzere açıyor bize müellif. Böylelikle müellifin inşa ettiği kurgunun içinde, bir nüfus memurunun tahakkümü üzerinden devlet, bürokrasi parmağını sallayarak çocuğunu azarlayan bir babaya dönüşüyor. Keza tıpkı otoriter devlet baba ile vatandaş alakasını “Devletin Sopası” öyküsünde de görüyoruz. Üstelik Avşar, bunu bir bıyıkaltı gülümsemesi ile yapıyor.
Bir köy öğretmeninin gözleri ödünç alınarak anlatılan “Turna Çerahı” öyküsünde, bilhassa de kırsal kısımlarda mitlerin insanların hayatını ne derecede etkilediğini görüyoruz. Gerçeklik ile miti ince bir çizgide işleyen müellif, vakit algımızı da kırıyor böylelikle. Kıssanın sonuna yanlışsız neyin gerçek neyin masal olduğunu ayırt edemiyorsunuz bu yüzden.
Kitaba da ismini veren “Güvercin Sevdası” ise mahalle baskısını iliklerimize kadar hissettiriyor bize. İftiraya kurban giden bir çocuğun yaşadığı aksilikleri lisana getiren bu kıssa, bir manada çamur at izi kalsın kelamının klasik mahalle yaşantısında ne derece tesirli olduğunu da gösteriyor.
Kitapta yer alan “Recep Enişte” öyküsündeki Recep, çabucak herkese tanıdık gelecektir; herkesin ailesinde bir Recep enişte veyahut Recep dayı vardır zira. Bir su üzere akan, insanı geniş geniş gülümseten bu öyküde, bir çocuğun gözünden anlatılan Recep eniştenin sergüzeşti, çocuğun büyüyüp yetişkin birine dönüşümü ile paralel olarak ilerliyor. Kitabın son kıssası “Bitmeyen Roman”, bir manifesto olarak da kabul edilebilir. İronik lisanın daha bir sertleştiği bu öyküde Avşar, postmodernizm ismi altında edebiyatın nasıl hayattan uzaklaştırılarak bir meyyit metinler mezarlığına dönüştürülmesinin eleştirisini yapar:
“Öncelikle gerçekleri bertaraf edeceksin! Hadise bütünlüğünü yırtıp atacaksın! Olaylar zincirini kıracaksın! Her şeyi birbirine katıp karıştıracaksın! Yani bir şey anlatır üzere yapıp anlatmayacaksın…”(s.204)
İmdat Avşar için Türkiye’nin O. Henry’si diyebiliriz kanımca. Çünkü kitap boyunca çabucak her öyküsünü vurucu bir sonla bitirmeyi başarıyor. Birden fazla vakit bunu da okurunu şaşırtıp zıt köşeye yatırarak yapıyor. Bu nedenle de her hikayede okurunu nakavt etmeyi beceriyor.