ÂLİM KAHRAMAN
Cahit Zarifoğlu’nun Şiirler’i 24. baskısını yaptı.
Beyan Yayınları, şairin tüm yapıtlarını, gerekli titizliği göstererek yıllardır tertipli olarak yayımlıyor. Bunda kuşkusuz yayınevinin sahibi ve yöneticisi Ali Kemal Temizer’in istikrarlı tavrı birinci derecede rol sahibi.
1985 yılı başlarıydı diye hatırlıyorum.
Zarifoğlu, iki yıl kadar evvel Ankara’dan İstanbul’a gelmişti.
Mavera’nın editörlüğünü bana bırakmışlardı. Bir taraftan mecmua çıkıyor, bir taraftan da şairle Akabe Yayınları’nın yayın faaliyetini sürdürüyorduk. O sıralar yeni bir romanını, Savaş Ritimleri’ni tamamlamıştı kendisi. Bunu Akabe’de değil öbür bir yayınevinde yayımlayalım, dedi bana. Gülümseyerek, biraz telif de alalım, diye ekledi (Telif gelirini bir şairin/yazarın en pak karı olduğunu söylerdi Zarifoğlu). Aklınızda bir yayınevi var mı, dedim. Beyan Yayınları olur, dedi.
Beyan Yayınları yeni kurulmuştu o yıllarda. Etrafımızdaki birçok yayınevi üzere onlar da Büyük Azim Palas Hanı’ndaydı. Ali Kemal arkadaşımızdı. Kalkıp gittim. Cahit Zarifoğlu’nun yeni romanından kelam ettim. Beyan’da yayımlamak istiyoruz, dedim. Ali Kemal, çok düzgün karşıladı, Cahit Zarifoğlu’nun bir yapıtını basmak bizim için erdemdir, dedi.
Zarifoğlu’nun Beyan’da çıkan bu birinci kitabının birinci baskısı önümde artık. (Şair, “Kardeşim Alim’e Dostlukla.. 2.3.1985” diye yazmış iç kapak sayfasına, el yazısıyla.) Bu bir maya oldu. 1987’deki vefatından sonra Cahit Zarifoğlu’nun tüm yapıtları Beyan’a verildi.
TELEFONLA YAZIYI YAZDIRACAĞIM
2003 yılında Yürek Safında Bir Şair’i hazırlıyordum. Bu kitaba koymak üzere İlhan Berk’ten de bir yazı istedim. (Şiirler’in Beyan’daki birinci baskılarından birini göndermiştim Berk’e.) Bir gün mesken telefonum çaldı. İlhan Berk Bodrum’dan arıyordu. Kağıt kalem hazırla, yazıyı telefonda sana yazdıracağım, dedi.
O yazısında, “Cahit Zarifoğlu şiirini bilmiyormuşum” diyordu Berk. Anlaşılan “Beş yüz sayfalık bir şiirle karşılaşınca” şaşırmıştı. Şöyle devam ediyordu yazı: “İslam haritasında Cahit Zarifoğlu’nu bir ideoloji şairi olarak gördüm. Dahası savaşçı olduğunu da çıkardım. Fakat yine de fikirlerinden, ideolojisinden huzursuz olmadım. Nasıl bakarsak bakalım bir şairle karşılaşıyoruz. Bu da bana yetti.” Bu kısa yazı: “İslam haritasında kıymetli bir şair elbette Cahit Zarifoğlu. Yalnız bu da değil. Bir öncü de.” diye bitiyordu.
Tekrar o kitapta, Sezai Karakoç’un, 1967’de İşaret Çocukları üzerine yazdığı yazısındaki “İşaret Çocukları, yeni bir hikmeti arar üzeredir.” cümlesine de yer vermiştik, bu şiiri özünden kavramak isteyenlere bir ışık olsun, diye. Ebubekir Eroğlu ise, Zarifoğlu’nun şiirini “içsellikten manevîliğe doğru” bir yol üzerinde görüyordu.
Cahit Zarifoğlu’nun vefatının üzerinden 34 yıl geçti. Şiirler, bu yıl 24. baskısını yaptı. Hazırlıksız okuyucu için “kapalı ve anlaşılması zor” bulunan bu şiirin bugün 24. baskısını yapmış olması sizce de dikkat cazip değil mi? Yürek Safında Bir Şair kitabının başına 2003’te koyduğumuz Sunuş’un şu birinci cümleleri bunu açıklıyor olmalı:
“Cahit Zarifoğlu’nun vefatının üzerinden on altı yıl geçti. Dostları onu andı. Okuyucu halkası her yıl arttı. Şiiri okundu ve hürmet gördü. Edebiyattaki yeri vefatının akabinde daha güçlü temellerle sağlamlaştı.”
İKİ ÖYKÜCÜ
İki öykücünün hikaye kitapları ulaştı bu ay elime. Bu isimlerden biri Artvin/Şavşat doğumlu Yunus Kara. Akçağ Yayınları ortasında çıkmış öyküleri (Tembel Tahtası, Karagöl Hikâyeleri). Başkası, Meral Köse. Yedi İklim Yayınları ortasında çıkmış hikayeleri (Sanki Çocuktum).
Yunus Kara’nın doğum yerini bilhassa belirttim (Şimdi Akçakoca’da vazife yapıyor). Zira doğduğu yer (Artvin/Şavşat) kıssaların asıl yeri. Öykülerde mahallî olan ögeler da girmiş ortaya. Kimilerini, koyduğu dipnotlarla açıklıyor müellif. Lakin folklora düşmüyor. Öykü kuruyor. Dede Korkut Hikayeleri’nden bugüne ulaşmış esintiler hissettim kimi metinlerinde. Yiğitlik ve tabiat içindelik belirli özellikleri. Sert ölümlerle bitiyor birden fazla vakit Kara’nın öyküleri. İnsan tabiatındaki vahşiliğin kendini dışa vurması anlatılıyor yer yer. Hayatın bu yüzüyle sık sık yüzleşiyor okuyucu. Klasik kurgu ve anlatımıyla biraz da Ömer Seyfettin’i hatırlatıyor.
Meral Köse’nin hikayeleri iki-üç sayfalık kısa metinlerden oluşuyor. Kıssa kurgusu ve yapısıyla beni şaşırttı müellif. Kendine has bir anlatım geliştirmiş. Yapıtın isminde belirtildiği üzere çocukluğuna gitmiş, oradan his ve izlenimler devşiriyor. Ama bunları hür çağrışımlarla ve yeni bir lisanla öyküleştiriyor. Asıl mahareti burada saklı. Etrafınca meczup, meczup üzere sıfatlarla tasnif edilmiş dede, teyze üzere aileden bireyleri var. Onların meczupluğu kendilerine has ruh dünyalarından geliyor. Farklı ve etrafından ayrışmışlar. Bazan aşırılığa varıyorlar, kapanıyorlar iç alemlerine, takılıp kaldıkları da oluyor oraya. Meczupluk bir tuhaflık olduğu kadar, bir delişmenlik olarak da kendini aşikâr ediyor. Bilgelikle birleşiyor birden fazla vakit da.
Bazan anlatımı ihmal ediyor üzere görünse de her hikayesi bedelli Meral Köse’nin. Vakit ve vaktin algılanışı temel sorunlardan biri olmuş Güya Çocuktum’da. Kitaptaki “Oyun” hikayesi, imgesel yüklenimleri, zihnin kolay kolay hareketleri, bazan masala kapı aralayan uçuşları, gel-gitleriyle muharriri tabir için örnek verilebilecek bir metin üzere göründü bana.
Muharririn yayımlanmış şimdilik tek kitabı Güya Çocuktum. Fakat iddiasızlığıyla özgün, sorunlarıyla olgun bir eser.