Uzman Klinik Psikolog Sera Elbaşoğlu, antisosyal kişilik bozukluğu ile ilgili değerli bilgiler paylaştı.
Antisosyal kişilik bozukluğunu, “sadistik, sosyopatik kişilik, psikopatik kişilik bozukluğu üzere çeşitli isimlerle de anılan bir kişilik patolojisi” olarak tanımlayan Sera Elbaşoğlu, antisosyal kişilik bozukluğunun iki farklı çeşidi olduğunu söyledi.
Sera Elbaşoğlu, “İlkinde, açıktan aleni hatalar işleyen şahıslar yer alırken, başkasında yüksek fonksiyonellik gösteren, nazik ve hatta çok başarılı olan bireyler yer alıyor. Tarihte bu durumdaki şahısların örnekleri de var. Bu bireyler aleni cürümler işlemiyorlar. Çok daha yeterli bir profil çizen, zeki, pek fazla dürtüsel hareket etmeyen, planlı hareket eden, insanların kabahat işleyeceklerini kestirim edemeyeceği şahıslar oluyorlar” diye konuştu.
Zayıflık hissini tolere edemiyorlar
Her iki kümenin da cürmü sürece ve ziyan verme ile ilgili geniş bir aralığı olduğunu belirten Sera Elbaşoğlu, “Şiddet dolu cinayetler işleyen seri katillerden, büyük dolandırıcılıklar yapan hırsızlardan ve öteki çeşitli ağır cürümler işleyen şahıslardan günlük hayatta insanları manipüle eden ve ötekinin sonlarını çeşitli biçimlerde ihlal eden bireylere kadar geniş bir aralık var. Bunların hepsinde ortak birtakım özellikler var. Güçlü hissetme muhtaçlığını birinci özellik olarak tabir edebiliriz. Zayıflık hissini tolere edemiyorlar ve bunun görülmesini de istemiyorlar. İnsanları atlatma, yönetme ve denetim etme ile ilgili güçlü bir dilekleri oluyor” dedi.
Bu bireylerin kendi hislerini lisana getirme yeteneğine sahip olmadıklarını, konuşmak yerine harekete geçtiklerini kaydeden Sera Elbaşoğlu, “Psikopatik bireylerin empati yapmaktan mahrum olduklarına dair genel kanıya karşın, aslında empati yapabildikleri lakin ziyan verdikleri kişinin yaşadığı acıya yahut olumsuz rastgele bir duyguya dair sorumluluk ve suçluluk hissetmediklerini, ve utanç duymadıklarını söyleyebiliriz. Ötekine ziyan vererek hudutlarını aşmak o kişi üzerinde güç hissetmesini sağlamakta ve bu güç de öz hürmetini pekiştirmektedir. Psikopatlık kişinin biri pahalı görebilmesi için şart karşı tarafta onun muhtaçlığının olduğu bir şeyin olması ve o kişinin de bunu kullandırmasıdır. Yani karşıdaki kişi kendisini kullandırması ölçüsünde kıymetli olabilmektedir. Ayrıyeten insanları kandırma, manipüle etme konusunda epeyce ustadırlar” sözlerini kullandı.
Psikopatik şahıslar daha fazla uyarılmaya muhtaçlık duyuyor
Sadistik kişiliğin genetik ve fizyolojik bir tarafının olup olmadığının yapılan birtakım araştırmalarla tahlil edilmeye çalışıldığını kaydeden Sera Elbaşoğlu, şunları söyledi:
“Genetik bir istikametinin olabileceğine işaret eden çalışmalar var; doğuştan getirilen mizaç özelliklerinin bir kadro yatkınlıklar doğurabileceği düşünülmekte. Fizyolojik birtakım etkenler var. Yapılan araştırmalarda yüksek uyarılma muhtaçlığının, yüksek saldırgan dürtülerin ve hormonlarla ilgili birtakım durumların da bu karakter yapısını ortaya çıkarmakta etken olabileceğinden bahsediliyor. Örneğin uyarılma eşiklerinin yüksek olduğu görülüyor olmasıyla ilgili olarak, olağanda birçok insan günlük birtakım aktivitelerden, hobilerden, beşerlerle olan etkileşimden, bir bahiste muvaffakiyet kazanmaktan haz duyar ve uyarılma yaşar. Psikopatik beşerler ise daha yüksek uyarılmaya gereksinim duyuyorlar. Daha fazla uyarılma ile haz alıyorlar. Geri kalan her şey onlara sıradan gelme eğiliminde oluyor. Bu uyarılma gereksinimi tıpkı vakitte duyarsızlaşma ile ilgili de bir durum yaratıyor. Yüksek uyarılma için, canlı hissetmek için daha keskin yaşantılara muhtaçlık duyabiliyorlar.”
Tekrarlayan hata sürece eğilimleri var
Psikopatik bireylerin birebir vakitte tecrübeden de öğrenebilen beşerler olmadıklarını vurgulayan Sera Elbaşoğlu, “Bu durum birebir vakitte kabahatlerin tekrarını da açıklayamaya yardımcı bir özellik. Örneğin bir kişi kabahat işliyor, cezaevine girip çıkıyor ve sonraki gün yeniden cürüm işliyor. Psikopatik bireylerin birçoklarında hapishane yaşantısının ve ceza almanın çok bir kıymeti olmuyor. Bu bireylerin psikoterapisi de güçtür ve ne kadar yarar gördükleri de aslında tartışmalı bir bahistir. Çoğunlukla kendi istekleri ile değişime açık olmazlar” diye konuştu.
Bilhassa de bu psikopatik kümenin içerisinde açık hata davranışları olmayan, çok şiddetli cürümler işlemeyen insanların 40’lı yaşlara geldiklerinde hormonların yavaşlaması, güçten düşmeleri ve mevtin yaklaşmasıyla birlikte psikoterapiye, güzelleşmeye ait motivasyonlarında artış gerçekleştiğinin altını çizen Uzman Klinik Psikolog Sera Elbaşoğlu, “Aslında hayat tecrübeleri, yaş alma ve olgunlaşmanın kısmi bir yararı oluyor lakin bu hepsini kapsamıyor. Görece daha düzgün huylu olanlarından bahsedebiliriz” dedi.
Uzman Klinik Psikolog Sera Elbaşoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bahsettiğimiz aralıkta hırsızlık üzere cürümler ve şiddetli cinayetler de var. Şahısların büyük hatalarını daha rahat anlattıklarını lakin ufak tefek cürümlerini anlatmakta çekimserlik gösterdiklerini görmek şaşırtan görünmekle birlikte, şiddetli cürümlerin yarattığı güçlülük hissinden ötürü bir manada gurur duyuyor ve caka satıyor olmalarından kaynaklanıyor. Aşağılanma, zayıflık ve küçümsenme hissine karşı çok hassas olan psikopatlık bireyler bu hisleri deneyimlemekten ve bu halde algılanmaktan hiç hoşlanmıyorlar. Güçlü olmak istiyorlar. İnsanları manipüle etme, dolandırma ve onlara ziyan vermelerinin altında güçlü hissetme isteği var. Her şeye hâkim olma hissini sapkın bir biçimde tatmin etme halinin varlığından bahsedebiliriz. Sadistik kişilikte bu üzere durumlar görülüyor.”