İbn Haldun’un kaleme aldığı Mukaddime nin Umranın Dünyanın Bir Kesiminden Öbürüne Yer Değiştirmesi başlığını taşıyan Escort Yenimahalle kısmında birtakım Avrupa ve Türk milletlerinin gelişmesi hakkındaki görüşleri yer alıyor
İbn Haldun ve Mukaddime uzmanı Faslı Prof Abdüsselam Şeddadi’nin Mukaddime’nin el yazma nüshaları üzerinde çalışırken karşılaştığı o kısım İbn Haldun’un gelecekle ilgili öngörülerini Yenimahalle escort bayan gözler önüne seriyor
Mevzuya ait açıklamada bulunan müellif ve tercüman Cemal Aydın Umranın Dünyanın Bir Kesiminden Öbürüne Yer Değiştirmesi başlığını taşıyan o kısımda İbn Haldun’un ileride birebir gerçekleşecek olan birtakım öngörülerde bulunduğunu söyledi
Aydın Timaş Yayınları’ndan çıkan Mukaddime’yi Mukaddime Evrensel Tarihe ve Toplum Bilimlerine Giriş ismiyle tekrar çeviri ettiğini ve kelam konusu kısmın de kendi yaptığı çeviride yer aldığını belirterek yapıtın birinci kısmının sekizinci başlığı olan Umranın Dünyanın Bir Modülünden Öbürüne Yer Değiştirmesi kısmına ait şunları kaydetti
İlk yazdığı el yazmasında bulunan ve son derece kıymetli olan bu kısmı İbn Haldun daha sonra yaptığı gözden geçirmeler ve düzeltmeler sırasında çıkarmıştır Sebebini kestirim edebilmek güç Halbuki bu başlık altında öne sürdüğü görüşler yaptığı kestirimler ve öngörüler üniversal çapta bir kıymete sahip Zira burada ileri sürdüğü fikirler daha sonra olduğu üzere gerçekleşmiştir Türkçe ve başka çevirilerde yer almayan bu çarpıcı kısmı Abdüsselam Şeddadi’nin araştırmalarına borçluyuz
Bu kısımda ayrıyeten İbn Haldun’un Güney ülkelerinin medeniyetlerinin çökmesine ve Kuzey ülkelerinde birtakım Avrupa ve Türk milletlerinin medeniyetinin gelişmesine işaret ettiğine değinen Aydın Öte yandan İbn Haldun’un Türkler hakkında çağdaşlarından çok farklı bir görüşe sahip olduğunu da öğreniyoruz Prof Şeddadi bu hususta şöyle diyor ‘İbn Haldun ahir ömründe İslam’ın tekrar şahlanışının Türkler tarafından gerçekleştirilebileceğini ümit ediyordu halbuki onun çağdaşları bu şahlanışın fakat Allah’ın göndereceği bir mehdi sayesinde olacağını düşünüyorlardı’ dedi
İbn Haldun’un yazdığı Umranın Dünyanın Bir Modülünden Öbürüne Yer Değiştirmesi kısmında yer alan sözler ise şöyle
Zamanımızda umranın medeniyetin güneyden kuzeye bir tıp yer değiştirdiğini gözlemliyoruz Yemen Tübbalar vaktinde ve daha evvelki zamanlarda İsim Semud Himyer ve Tübba üzere Arapların sahip olduğu büyük bir devletin merkeziydi Tıpkı halde Arap Yarımadası da İsim kavmi ve öteki halklar sayesinde çok gelişmiş bir umrana sahipti İsrailoğulları devrinde Suriye’nin durumu da böyleydi Buranın umranı Medyenler Lut’un oğulları Amalika Romalılar Filistinler ve Kenanlılar üzere milletler ve kabileler sayesinde son derece ileri seviyedeydi Mısır toprakları Kıptiler ve Ham oğlu Hz Nuh un torunu Baysar’ın oğulları ile tıpkı durumdaydı Mağrip umranı da Kenan oğlu Maziğ oğlu Berberiler sayesinde gelişiyordu Genişliği Sudan’dan Akdeniz’e uzunluğu da Sus’tan İskenderiye’ye kadar kesintisiz olarak yayılıyordu Bütün bu bölgelerde Tübbalar İsrailoğulları Kıptiler Persler Romalılar üzere büyük devletler vardı Kuzey o vakitler hem umranı hem de Türklerin Frenklerin Avrupalıların ve Slavlarınkiler üzere devletleri bakımından Güney’e göre düşük durumdaydı
Bugün durum bilakis döndü Irak’ta İslam’ın ve halifeliğin başşehri olan Bağdat’ı ele alalım Harabe halindedir halbuki evvelden Bağdat yaklaşık 50 kentten meydana geliyordu Bu kentler tek bir bina kütlesi oluşturacak kadar birbirlerine yakındılar O kütle içinde Bağdat’ın kendisi Darüsselam Risafe Samerra vb vardı Bağdat’ın etrafı öteki kentlerden daha kalabalıktı Birebir durum Arapların İslam periyodundaki öbür kentleri ortasında mesela Kufe ve Basra ve İfrikıye’nin baş kenti Kayravan için de geçerliydi Kayravan kentinin yerleşim alanı birbirine bağlı yirmi beş kentten oluşuyordu Rakka Mansuriyye Kayravan Kasrulkadim İfrikıye’de Mesile Tahart Tübne Beğaye Ticist Kal’a Setif üzere birçok kasaba ve kent vardı Berka’nın ve Berka Zevile Lebde ve gibisi üzere komşu merkezlerin yerleşim alanı için de birebir durum kelam konusuydu Bu tıpkı vakitte Orta Doğu’nun şu kentleri ve baş kentleri için de böyleydi Şelif Mtice Hamza Tahart Mersa deccac el Hadra Zerka Kasr Acise
Güney’in Yemen Hicaz Mısır Mağrip ve Arap Irak’ındaki bütün umranı medeniyeti çöktü ve harabeye döndü Bu bilhassa Mağrip için çok daha doğrudur Umranının izlerinden çok azı kaldı Bu kalanlar da yalnızca kıyı boyunca ve topu topu iki günlük bir yürüyüş genişliğindeki dar bir şerit üzerinde uzanmakta Bütün bu bölgelerdeki devletler umranlarının zayıflaması yüzünden eski güç ve kudretlerinin açık ve net bir formda çöktüğünü gördüler Kuzey ülkelerine gelince kimi Frenk ve Türk milletlerinde olduğu üzere onların umranlarının geliştiğini ve devletlerinin de güçlü olduğunu öğrendik
Kültür tahminen de güneyden kuzeye yanlışsız yer değiştiriyordur Güneyde ve güney bölgelerinde oluşan bu boşluk daima bu türlü kalmayacak kesinlikle doldurulacaktır Bu boşluk ya dünyevi tezahürlerle ve görünürdeki umranın durumuyla açıklanabilir Münasebetiyle da bu direkt doğruya Arapların hükümranlıklarının ve tahakkümlerinin bir sonucu olabilir Zira onların tavırları ellerinin altındaki ülkelerin yıkımına yol açmıştır ya da semavi tezahürlerle izah edilebilir Astrologlar bu hususta kimi görüşler ileri sürmüşlerdir ama burası onların detaylı olarak sergilenmesinin yeri değil Allah dilediğini yapma kudretine sahiptir